پایگاه خبری تحلیلی ندای ارومیـه

به گزارش ندای ارومیه، سال هاست “جهانی سازی” از سوی غربی ها به عنوان آخرین راه پیش روی بشر برای پیشرفت عنوان می شود. بسیاری از دولتمردان و اثرگذاران در سراسر دنیا بر این باور بوده اند که جهانی سازی، فرشته نجاتی است که کشور آن ها را به توسعه می رساند و درب بازارهای جهانی را به روی آن ها باز می کند.

این مساله در ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای دیگر توسط برخی جریان های سیاسی و مسئولین دنبال شده و در همین راستا اصرار بر پیوستن به معاهدات بین المللی یا همان کنوانسیون ها، محل بحث بوده است.

بر اساس تجارب مشهود در کشورهای مختلف، می توان این گونه توصیف کرد که جهانی سازی در واقع نامی برای صدور عادات، رسوم و جهان‌بینی کشورهای مسلط به سایر کشورهاست که منجر به از بین رفتن استقلال سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ملت ها و وابستگی آن ها به کشورهای توسعه یافته می شود.

جهانی سازی طی سال های اخیر، علی رغم فراز و فرودهایی که داشته، با تمام ابزارهایی که در اختیار غرب است، پیگیری شده و پروپاگاندای زرسالاری اقتدار طلب جهانی نیز به شدت سعی داشته لزوم همراهی با آن را در اذهان برجسته سازد.

اما فراگیری کرونا، به یکباره همچون نقطه عطفی تاریخی، دارد روابط بین المللی و نظم مستقر را تحت تاثیر قرار می دهد.

نشریه  اکونومیست، در شماره اخیر خود تیتر اصلی و عکس روی جلد را به تبعات ناشی از بحران کرونا اختصاص داده و نوشته است: خداحافظ جهانی سازی!؛ خودکفایی خطرناک

اکونومیست در واقع نسبت به احیای دوباره اقتصادهای خودکفا و رنگ باختن جهانی سازی هشدار داده است.

این نشریه در بخشی از گزارش خود نوشته: دولت ترامپ در تلاش است تا جریان مهاجرت را متوقف کند و معتقد است که شغل‌های مهاجران باید به آمریکایی‌ها برسد. محدودیت مسافرت، دامنه پیدا کردن شغل را هم محدود کرده است. ۹۰ درصد از مردم جهان، در کشورهایی زندگی می‌کنند که مرزهایشان را در سطح وسیعی بسته‌اند. مرزهای بسیاری از کشورها، تنها به روی کشورهایی با پروتکل‌های بهداشتی مشابه باز است؛ یکی از این «حباب‌های سفر» شامل استرالیا، نیوزلند، تایوان و سنگاپور می‌شود. وضعیت صنعت نشان می‌دهد که اختلال سفر، ادامه خواهد داشت. «ایرباس»، تولید خود را به یک‌سوم کاهش داده است. امارات، به عنوان نماد جهانی شدن، تا سال ۲۰۲۲ نمی‌تواند وضعیت خود را بازیابی کند.

کشورها اعتقاد دارند که کالاها از هر کجا که آمده باشند، تهدید حساب می‌شوند، بنابراین تجارت از این ایده آسیب می‌بیند. دولت‌ها و بانک‌های مرکزی از مالیات‌دهندگان خواسته‌اند که از طریق بسته‌های محرک، شرکت‌های ملی را حمایت و انگیزه‌ای بزرگ و مداوم برای آن‌ها ایجاد کنند. فشارها برای بازگرداندن زنجیره عرضه به خانه به اسم تاب‌آوری، افزایش یافته است. در دوازدهم ماه می، «نارندا مودی»، نخست‌وزیر هندوستان به مردم خود اعلام کرد که عصر جدیدی از خودتکایی اقتصادی آغاز شده است.

بسته محرک کووید-۱۹ در ژاپن نیز شامل یارانه برای شرکت‌هایی است که کارخانه‌هایشان را به داخل ژاپن بازمی‌گردانند. مقامات اتحادیه اروپا از «خودمختاری استراتژیک» صحبت می‌کنند و در حال ایجاد صندوقی برای خرید سهام شرکت‌ها هستند. آمریکا در حال ترغیب شرکت «اینتل» برای ساخت کارخانه در خانه است. تجارت دیجیتال در حال پیشرفت است اما هنوز سطح متوسطی دارد. فروش غول‌های دیجیتال «آمازون»، «اپل»، «فیس‌بوک» و «مایکروسافت» روی هم رفته تنها ۱.۳ درصد از کل تجارت جهانی است.

دکتر روح الله متفکرآزاد، منتخب مردم تبریز در یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با ندای ارومیه، در خصوص پیامدهای کرونا بر جهانی سازی گفت: دو دیدگاه اصلی در خصوص پیامدهای فراگیری بیماری کرونا بر جهانی سازی وجود دارد، دیدگاهی که معتقد است جهانی سازی در حال توقف است و دیدگاه دیگری که می گوید مدیریت این فرآیند از غرب به شرق انتقال پیدا کرده است.

وی افزود: دیدگاهی که می گوید کرونا باعث توقف جهانی سازی خواهد شد، معتقد است ادامه این وضعیت به روی کار آمدن دولت های ملی گرا و تقویت نگاه های اقتصاد ملی منجر می شود، زنجیره تامین و زنجیره توزیع بهم می خورد و همچنین انبارداری ملی و احتکار ملی ایجاد می شود، کما این که برخی تولیدکنندگان بزرگ جهان با استدلال این که محصولاتشان برای مصرف داخلی مورد نیاز است، دیگر از صادرات آن ها امتناع می کنند، برای مثال صربستان دیگر روغن آفتابگردان نمی فروشد و ویتنام و قزاقستان فروش برنج و گندم نمی فروشند.

متفکرآزاد تصریح کرد: فروشگاه هایی که تا دیروز به دنبال سرعت تامین کالا بودند، امروز به دنبال الطمینان تامین آن هستند.

منتخب مردم تبریز در یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، ابراز داشت: بر اساس این دیدگاه، شرکت های بومی به جای شرکت های چند ملیتی رشد خواهند کرد، همانطور که می بینیم کشوری مثل ژاپن برای بازگرداندن شرکت های خود از چین ۳ هزار میلیارد دلار هزینه می کند یا آمریکا برای تسهیل بازگشت شرکت ها از چین اقدام به ایجاد شهرک صنعتی می کند.

وی خاطرنشان کرد: اثر دیگری که دیدگاه معتقد به توقف جهانی سازی متصور است، تقویت دوباره ارتباطات بین دولت ها به جای قدرت های بین المللی است.

متفکرآزاد در ادامه گفت: دیدگاه دیگر که معتقد است، کرونا باعث می شود مدیریت جهانی سازی از غرب به شرق تغییر پیدا کند، یعنی کشورهای دارای الگوهای موفق مقابله با کرونا، دنیا را مدیریت خواهند کرد، همانگونه که پس از جنگ جهانی دوم فاتحان آن جنگ خواستند دنیا را مدیریت کنند و با توجه به شکست آمریکا و غرب در مدیریت کرونا و تجربه موفق کشورهای شرقی، تمایل مدیریت دنیا به شرق انتقال پیدا خواهد کرد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز در ادامه با اشاره به تاثیرات این دگرگونی های جهانی بر کشورمان، اظهار کرد: امروز قیمت تمام شده برای تولید نفت شل ۴۰ دلار است، در حالی که قیمت تمام شده تولید نفت خلیج فارس ۱۰ دلار می باشد، و با توجه به این که فروش نفت به قیمت ارزان تر برای کشورهایی که برای تولید آن زیاد هزینه می کنند، به صرفه نیست، بازگشت به نفت خلیج فارس متصور خواهد بود.

وی افزود: باتوجه به این که ما از قبل تحریم شده بودیم، این تلاطم ها برای ما اثرات کمتری در پی خواهد داشت اما به هر حال اثر ثانویه دارد، برای مثال اثرات کاهش قیمت نفت بر اقتصاد عراق که مقصد صادرات غیرنفتی ما است، بر اقتصاد ما نیز تاثیرگذار خواهد بود اما اصلی ترین پیامد بومی شدن اقتصادها، متوجه کشورهایی است که اقتصاد آن ها در نظم جهانی هضم شده بود؛ خوشبختانه کشور ما به دلیل عدم هضم در این نظم جهانی، آسیب چندانی نخواهد دید.

متفکر آزاد خاطرنشان کرد: اگر ما بتوانیم الگوی مطلوب جایگزین نظم جهانی را به شکل موفقیت آمیز در دنیا اراده دهیم، فرصتی برای درخششمان خواهد بود، چرا که ما به لحاظ تمدنی، تجربیات موفقی را در مدیریت کرونا داشتیم، برای مثال، ما با کمبود تخت بیمارستان مواجه نشدیم که این هم به مدیریت صحیح بیماری باز می گردد و هم بخشی از آن بخاطر فرهنگ خانواده است که بیمارهایمان را در خانه نگه می داریم و مانند غربی ها فقط به بیمارستان ها نمی فرستیم و یا مثال دیگر از مدل های تمدنی ما، نهضت مواسات است که در راستای آن مردم ما علی رغم وجود تحریم ها و مشکلات اقتصادی، به یاری همدیگر شتافتند در حالی که سایر کشورها مشغول سرقت کشتی ها و محموله های یکدیگر بودند و یا در مردم آن ها در صف های طولانی اقدام به ضرب و شتم یکدیگر و غارت فروشگاه ها می کردند.

منتقدان تمدن غرب، همواره به ناتوانی آن برای پاسخگویی به نیازهای بشر و عدم توانایی در رفع کاستی های بزرگ تاریخ از جمله فقر، گرسنگی، ظلم، تبعیض و بی عدالتی به عنوان نقص های بنیادین این تمدن اشاره داشته اند؛ نقص هایی که بواسطه دستگاه عریض و طویل پروپاگاندا، بر آن سرپوش گذاشته می شد و موجب می شد تا تمدن غرب، از طریق جهانی سازی به دنبال گسترش هر چه بیشتر قلمرو و قدرت خود و نقشه کشیدن برای هزاره سوم باشد.

اما بحران کرونا، این کاستی های اساسی را به شکلی آشکار عیان کرده است.

حجت الاسلام منصور امامی، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه صنعتی ارومیه در گفت و گو با ندای ارومیه گفت: تمدن غرب، به لحاظ فکری علیل بوده و گرفتار یک بیماری مضمن است، اما همواره سعی داشته با ابزاری که در اختیار دارد، این نقص ها و بیماری ها را به نحوی بزک کند تا دیده نشوند.

وی افزود: تمدن غرب در ابزار خود برای سلطه بر جهان و هژمونی هم نقص داشت اما، برخی افراد تحت تاثر ابزار غربی ها، که از عقل ابزاری سرچشمه می گیرد و در ابزار مادی از جمله قدرت نظامی و رسانه ای و… خودش را نشان می دهد، این نقص ها را نمی دیدند.

حجت الاسلام امامی تصریح کرد: برخلاف غرب گرایان، چشم خدا بین امام خمینی (ره) نقص های تمدن غربی را حتی زمانی که اینگونه مشهود نبودند هم آشکارا می دید، نقص هایی که امروز بر تمامی بشر آشکار شده است.

وی ابراز داشت: امروز برخی فیلسوفان غربی از افول تمدن غرب مطلع شده اند و این را به صراحت بیان می کنند و برای مثال، هابرماس، یکی از فیلسوفان غربی می گوید، هیچگاه تا به امروز چنین آگاهی نسبت به جهل مان نداشته‌ایم.

افول تمدن غرب، توقف جهانی سازی و یا انتقال مدیریت آن به شرق، در نهایت پیامدهای مهم برای جمهوری اسلامی ایران در پی خواهد داشت.

مدافعان سرسخت جهانی سازی و تمدن غرب در داخل، که بدون نگاه تاریخی و بی اعتنا به تجارب سایر کشورها، نسخه های وارداتی را برای کشور تجویز می کردند، دیگر موید قابل دفاعی در اختیار نخواهند داشت.

همچنین در این فضا، فرصت رشد برای کشورهایی که به دنبال درون زایی و تقویت قدرت خود بوده اند، اما ابزارهای مختلف تمدن غربی همچون سدی در برابر آن ها ظاهر می شد، بیش از پیش فراهم خواهد شد.

در این فرصت، باید نخبگان و اثرگذاران داخلی و همچنین حلقه های میانی به عنوان محرک های حرکت های عمومی، به طور جدی به فکر پررنگ کردن هر چه بیشتر غیریت اقتصاد ایران با نئولیبرالیسم و به طور کلی نسخه های چپ و راست مدرنیته باشند.

همچنین فعال شدن دیپلماسی به منظور تقویت همگرایی منطقه ای و ارتباط با دولت های تحت ستم یا دولت های فاقد مشی استکباری،

می تواند به شکل گیری قدرت هایی منجر شود که جایگزین قدرت های به وجود آمده پس از جنگ جهانی دوم خواهد بود.

انتهای گزارش/