داود اوغلو با مشت به روی میز مذاکره با بشار اسد کوبید و فریاد زد که تو باید استعفا بدهی!
«احمد داود اوغلو» نخستوزیر برکنار شده ترکیه و متهم ردیف اول غرق کردن ترکیه در باتلاق خاورمیانه است. وی بدترین دوران سیاست خارجی ترکیه را در طول تاریخ جمهوریت رقم زد. سال ۲۰۰۲ با روی کار آمدن دولت عدالت و توسعه در ترکیه، این حزب اصول سیاست خارجی خود را بر پایه دکترین «احمد داود اوغلو» تنظیم کرد و تا مدتها این دکترین در سیاست خارجه ترکیه یکهتازی کرد.
دکترین تنش صفر داوود اوغلو، استراتژی میانه برای نفوذ نرم در کشورهای دیگر و احیاء نوعثمانیگری بود.
موفقیت این دکترین بر دو اصل زیر مشروط بود:
۱- سیاست تنش صفر با همسایگان و ایجاد روابط حسنه با قدرتهای نوظهور
۲- حل مشکلات داخلی ازجمله مسئله اقلیتها بهویژه کُردها از طریق مذاکره
اما در کوتاه زمانی از آغاز تغییرات گسترده در جهان عرب موسوم به بهار عربی، دکترین داود اوغلو به ورطهی ابطال رسید و عملاً ترکیه با کلیه همسایگان خود و قدرت نوظهور وارد بحران و تنش فزاینده شد و مذاکره صلح با کردها نهتنها به شکست انجامید بلکه آغازی برای جنگ داخلی در این کشور شد.
داود اوغلو در سال ۲۰۱۱ که اولین شورشها در سوریه آغاز شد، وزیر امور خارجه ترکیه بود و در آن روزها به دمشق سفر کرد و با بشار اسد، رئیسجمهوری این کشور جلسه محرمانه برگزار کرد. این جلسه پر تنش ساعتها به طول انجامید که نتایج آن جلسه را کل دنیا انتظار میکشید. اما در مورد این جلسه اطلاعات متناقضی به رسانهها داده شد. اولین اظهاراتی که داود اوغلو در مورد این جلسه ابراز داشت این بود که پیام رجب طیب اردوغان را در خصوص توقف عملیات نظامی و آغاز سریع اصلاحات سیاسی به بشار اسد رساندم. سپس به رسانهها اعلام شد که جلسه داود اوغلو و بشار اسد، تنش در سوریه را کاهش خواهد داد و ثبات در این کشور به زودی برقرار خواهد شد. اما بشار اسد اعلام کرد که هیچ زمانی دست از مبارزه علیه گروههای تروریستی برنخواهد داشت.
هفتهها و ماهها گذشت و در زمانی که فشار آمریکا علیه بشار اسد افزایش یافته بود، داود اوغلو در مصاحبه اختصاصی با یکی از شبکههای تلویزیونی ترکیه اعلام کرد:
«رژیم بشار اسد بیشتر از چند هفته دیگر دوام نخواهد داشت و سرنگون خواهد شد».
در آن زمان داود اوغلو اطمینان داشت که با توجه به بحران داخلی در سوریه به زودی حکومت اسد سقوط میکند. اما امروز مشاهده میکنیم که بشار اسد مقتدرتر از همیشه به ریاست جمهوری خود ادامه میدهد اما داود اوغلو نهتنها از سمت خود برکنار شده، بلکه توسط اردوغان و همحزبیهایش به حاشیه رانده شده است.
در جلسه چند ساعته داود اوغلو با بشار اسد چه گذشته است؟ و چرا محتوای گفتگوهای آن جلسه محرمانه باقی مانده است؟ به تازگی از یک منبع موثق که به عنوان عضوی از هیئت داود اوغلو در آن جلسه حضور داشت و نخواسته است نامش فاش شود اطلاعات قابلتأملی درز کرده است. وی در مورد جلسه داود اوغلو با بشار اسد میگوید:
«بشار اسد از داود اوغلو درخواست کرد که چهار ماه به او فرصت داده شود تا شورشهای سوریه را کنترل کند و کشور را به ثبات و آرامش برساند و سپس اصلاحات سیاسی و دموکراتیکی که مد نظر ترکیه است اجرا کند. در آن لحظه احمد داود اوغلو به شدت عصبانی شد و نتوانست خشم خود را کنترل کند و با مشت به روی میز کوبید و فریاد زد که تو باید استعفا بدهی. بشار اسد از این حرکت داود اوغلو شوکه شد و پس از چند دقیقه سکوت گفت: هرگز استعفا نخواهم داد و جلسه تمام است.»
سالها گذشت و بشار اسد همچنان در قدرت باقی مانده است و داود اوغلو توسط اردوغان از صحنه سیاسی ترکیه حذف شد. سقوط دولت داود اوغلو اگرچه به دلخواه و تصمیم اردوغان صورت گرفت ولی طبیعیترین بازتاب شکست و ناکامی سیاستهای دولتش محسوب میشود که ترکیه را از منزلت یک قدرت موفق و کارآمد منطقهای به کارگزار قدرتهای فاسدی تبدیل کرد که منافع خود را از طریق لوله تفنگ تروریستها و در مرگ و نابودی مردم منطقه جستجو کرد.