پایگاه خبری تحلیلی ندای ارومیـه

به گزارش ندای ارومیه به نقل از یول پرس، دکتر سید سیامک هاشمی مدرس دانشگاه و دارای دکتری تخصصی سازه های آبی در خصوص خشکی دریاچه اورمیه معتقد است: زلزله های اخیر تحت تاثیر مستقیم خشکی دریاچه اورمیه است.

 

اکنون با صراحت می گوییم که از بین رفتن دریاچه اورمیه برابر با نابودی فلات ایران است. علت سونامی سرطان حاکم بر منطقه آذربایجان وجود همین ریزگردها است. همه دست در دست هم داده ایم تا ایران را از بین ببریم.

 

با این روند مدیریتی و ادامه این فرآیند آذربایجان در حال کویر شدن است. همه این همایش ها و نشست ها سیاه بازی و نمایش است. در کنسولگری ها دفتر حقوقی دیپلماسی آب بر علیه جنگ آب تشکیل شود. دریاچه  اورمیه مثل آب خوردن قابل احیا هست. انتقال آب از آراز به دریاچه اورمیه منطقی نیست.

این مدرس دانشگاه می‌افزاید: وضعیت بحرانی دریاچه اورمیه و مباحث پیرامون خشک شدن آن یکی از موضوعات حساس جامعه می باشد. آنطور که کارشناسان ادعا می کنند خشکی دریاچه اورمیه زندگی بیش از ۱۴ میلیون نفر را مستقیما تحت تاثیر قرار خواهد داد و اثرات تخریبی و زیان آور غیر قابل تصوری را به جا خواهد گذاشت که بیماری های مختلف، تغییرات اقلیمی،مهاجرت و حتی مرگ و میر می تواند بخشی از این تاثیرات باشد.

یول‌پرس در خصوص علت و عوامل خشکی دریاچه اورمیه و بحران آب کشور با دکتر سید سیامک هاشمی متخصص حوزه آب، به گفتگو نشسته است که به شرح زیر است:

جناب دکتر وقتی ما از دریاچه اورمیه صحبت می کنیم بطور تاریخی از چه چیزی صحبت می کنیم؟ قدمت تاریخی، محدوده جغرافیایی و زمین شناختی دریاچه اورمیه چیست؟

وقتی ما از دریاچه اورمیه صحبت می کنیم باید به ساختارهای زمین شناختی توجه نماییم. بطور کلی ما دارای سه نوع ساختار زمین شناختی دور اول ، دوم و سوم هستیم. دریاچه اورمیه و وان در پی کوه‌زایی و پس‌روی دریاچه چیچست در دوران سوم در پهنه آذربایجان بوجود آمدند. علی ایحال این دریاچه بر روی صفحه زمین شناختی آذربایجان شکل گرفت و کیلوماتولوژی (آب و هوای) آذربایجان را تلطیف میکرد.

 

نقش استراتژیک و ژئوپولوتیک دریاچه اورمیه از نظر علمی چیست؟

دریاچه اورمیه از نظر علمی و زمین شناختی دارای اهمیت استراتژیک فوق العاده ای می باشد. دریاچه اورمیه آب و هوای منطقه ای به وسعت ایران را تلطیف می نماید. تلطیف به این معنی  است که تعادلی بین گرمی و سردی هوا برقرار می نماید. تاثیر آب و هوایی این دریاچه بر منطقه آذربایجان و قم و حتی بر روی آب و هوای اصفهان نیز تاثیرگذار است. براساس آنالیزها و آزمایشات ما در خاک دریاچه اورمیه اورانیوم وجود دارد.
خشکی دریاچه اورمیه چقدر بر تغییر شرایط اقلیمی اثر خواهد گذاشت؟

بزرگترین آسیب خشکی دریاچه اورمیه  بر صفحات تکنوتیکی زمین خواهد بود. امکان تعادل صفحه و پهنه مناطق مختلف در مکان های دارای گسل توسط نیروی ثقلی امکان‌پذیر است و این اصل توسط بنده ثابت شده است. زمانی که دریاچه اورمیه از بین می رود طبیعتا روند زلزله در صفحه افزایش می یابد. زلزله های اخیر قره داغ، تبریز و شربیان تحت تاثیر مستقیم خشکی دریاچه اورمیه است و با ادامه روند خشکی روند زلزله ها تداوم خواهد داشت. اگر به سازمان زمین شناسی مراجعه کنید متوجه خواهید شد که صفحه جنوبی آذربایجان بیش از نیم متر بالا آمده و این یعنی نیروهای صفحات شمالی و حرکات تکنوتیکی برروی صفحه جنوبی موثر واقع شده اند و به طور کلی این امربه عدم تعادل پهنه منجر شده است.
علت گرمای هوای بیش از حد در سال جاری چیست ؟

طبیعی است که با توجه به تغییر شرایط اقلیمی در جهان هوای کره زمین رو به گرمی می‌رود اما آذربایجان نبایستی به این زودی تحت تاثیر این تغییر اقلیم و گرمی هوا قرار می گرفت. چرا دمای آذربایجان به این زودی نزدیک ۴۵ الی ۵۰ درجه قرار گرفت؟ برای اینکه با خشکی دریاچه رطوبت لازم از بین رفته است و اقلیم آذربایجان در حال تغییر است. تابش و بازتابش خورشید توسط قطرات آب بهH_۲O  تبدیل نمی شود و این امر نهایتا منجر به خشکی و گرمی هوا می شود.
تهدیدات ناشی از خشکی دریاچه اورمیه چه خواهند بود؟

تاثیرات خشکی دریاچه بر مناطق شمالی و جنوبی و شرقی و غربی غیرقابل انکار است، و اگرچنانچه این دریاچه که در حال از بین رفتن است احیا نشود شاهد مهاجرت بیش از ۵-۶ میلیون نفری خواهیم بود و نتیجه دشمنی ما با دریاچه به مراتب بیشتر و خطرناک تر از تهدید داعش خواهد بود. اکنون با صراحت می گوییم که از بین رفتن دریاچه اورمیه برابر با نابودی فلات ایران و قتل عام ملت خواهد بود. این دریاچه تا کنون کسی را نکشته آیا انصاف است ما آن را بکشیم؟

مواد بسیار زیانباری در درون ریزگردهای کف دریاچه وجود دارد و با وزش باد و انتقال ریزگردها از بستر دریاچه اورمیه به مناطق اطراف موجب بروز اختلالات بسیار جدی در ریه، پوست و حتی مغز استخوان افراد می شود. حتی پزشکان می گویند علت سونامی سرطان حاکم بر منطقه آذربایجان وجود همین ریزگردها است.
جناب دکتر علت و یا علت های  اصلی خشکی دریاچه چیست؟

پارامترهای مختلفی برای خشکی دریاچه اورمیه وجود دارد. یکی از این عوامل عدم نزولات جوی (بارش) است. نزولات جوی کم شده است. قبلا اگر میزان بارش به فرض ۳۰۰ میلیمتر بود الان به ۵۰ میلیمتر کاهش پیدا کرده است.

عامل دوم مدیرت مدیریت ناکارآمد است؛ مدیران ما سدها را بدون هیچ گونه مطالعات کیلوماتولوژی و ساختاری و سازه ای احداث کرده اند. ما آب را در پشت سد ها دخیره کرده ایم و آن را تبخیر می کنیم. این هیچگونه توجیهی ندارد. مدیران ما حق سهم آبه دریاچه را نمی دهند. در پشت سد بانه میلیاردها مترمکعب آب ذخیره کرداند ، چرا حق آبه دریاچه اورمیه را نمی دهند؟

عامل بعدی به مردم مرتبط میشود. کشاورزان و مردم حاشیه دریاچه با احداث بیش از حد چاه ، آب های زیرزمینی را بدون حساب و کتاب بیرون می کشند. عمده آب دریاچه اورمیه از طریق چاه های آرتزیین تامین می شود. دریاچه اورمیه حداقل دارای  ۳۰% چاه آرتزین بود. چون سفره های زیرزمینی پر بود از این چاه ها آب بیرون می آمد.  پارامتر دیگر احداث جاده میانگدر روی دریاچه می باشد. به احتمال بسیار قوی در حین این راه سازی تمامی مجراهای چاه های آرتزیین بسته شده است. علاوه بر آن احداث این جاده تعادل گردش آب را برهم  زده است و این امر باعث شده تا با گرمای خورشید و نبود تعادل گردش، آب ساکن مانده و تبخیرگردد.
نقش مدیریت و عامل انسانی در خشکی دریاچه اورمیه چقدر است؟

مدیران ما زحمت می کشند ولی چون هیچ کدام از کارهایشان علمی نیست عملا آب در هاون کوبیدن است و نمی دانم کی از خواب بیدار خواهند شد. چه میشد که ما مثل قدیم از کشتی‌ها برای نقل و انتقال استفاده می کردیم؟ و یا آیا ما آنقدر تکنولوژی کافی نداشتیم که مثل ترکیه پل‌های بدون پایه بسازیم؟ حتی هزینه های آن بسیار کمتر از این بود که سالها سنگ جابجا کنیم و در دریاچه بریزم. ما  به دست خودمان در حال از بین بردن محیط زیست هستیم. مردم ما فرهنگ محیط زیستی ندارند. با این روند مدیریتی و ادامه این فرآیند آذربایجان در حال کویر شدن است. واقعیت این است که همه دست در دست هم داده ایم تا ایران را از بین ببریم.

تا کنون  همایشها و نشست های بسیاری درباره احیا دریاچه تشکیل شده و عملا بی نتیجه بوده و تاثیری بر حال دریاچه نداشته اند. نظر شما بعنوان یک متخصص درباره این همایش ها و نشست ها چیست؟

همه این همایش ها و نشست ها سیاه بازی و نمایش است. اصلا ما به چنین کارهایی نیاز نداریم. آب مانند ریاضی دارای زبان و فرمول خاص خود است. ما می توانیم با تزریق فرهنگ به مردم این کار را نیز به دست آنها بسپاریم. در زلزله ورزقان هرچند با هدایت های دولت اما همین مردم بودند که دست به کار شدند و به صحنه آمدند. آیا در دریاچه اورمیه هم دولت نمی تواند هدایت کند و ملت هم از نظر مالی و هم از نظر علمی ازنظر سخت افزاری و نرم افزای در خدمت احیای دریاچه اورمیه باشند؟ اگر مجتهدین ما فتوا دهند که مردم در خدمت احیای دریاچه اورمیه باشند ملت مسلمان آذربایجان این کار را خواهند کرد.
اما آقای دکتر فکر نمی کنید اعتراضات مردم باعث شد تا دیدی امنیتی بر احیا دریاچه اورمیه حاکم شود؟

اگر دولت می خواهد مقتدر باشد باید به حرف مردم و سازمان‌های غیر دولتی گوش دهد، ملت ما همان ملتی است که در جنگ حق علیه باطل از یک وجب خاکش نگدشت. اگر احیا دریاچه اورمیه را امنیتی کنیم باعث رنجش و قهر مردم از صحنه اجتماعی خواهیم شد. لزومی ندارد یک مسئله زیست محیطی و علمی را امنیتی کنیم چون هم دولت آسیب می بیند و هم ملت. دولت باید در کنار مردم به احیا دریاچه اورمیه کمک نمیاد و این نیازمند همت بزرگی هست.  دولت و ملت مکمل هم هستند و باید کنار هم باشند.
کارشناسان بین المللی اظهار می کنند که جنگ جهانی بعدی جنگ آب خواهد بود. نظر شما چیست؟

بگذارید علمی تر بگویم: ما دارای دو نوع توده هوایی عظیم مدیترانه ای و سیبریایی بهره مندیم و آب و هوای ما نیز از آنها تاثیر پذیر است. با صدای بلند می گوییم که همه بشنوند ترکیه با ایجاد یک سیستم مغناطیسی بر فراز کشور خود تمام ابرهای بارور را در داخل خاک ترکیه تخلیه و ابرهای بدون باور را به ایران می فرستد. کشورهای استقلال یافته از شوروی با انجام  شلیک های هوایی باعث بارش ها بر فراز کشور خودشان می شوند و اجازه ورود ابرهای بارور را به فلات ایران نمی دهند. بزرگترین سد برروی دجله و فرات توسط ترکیه احداث شده است. ترکیه چند سد برروی رود ارس احداث کرده است. بس مسئولین ما کجا هستند؟ مسئولین ما روزی این مسئله را درک خواهند کرد که در قبال یک بشکه نفت یک بشکه آب از ترکیه خواهیم گرفت؟ من پیشنهاد کرده ام که در کنسولگری ها “دفتر حقوقی دیپلماسی آب بر علیه جنگ آب” تشکیل شود.
راه حل علمی و تخصصی برای مقابله با کمبود آب چیست؟

ما دو راه بیشتر نداریم. عرضه زیاد و تقاضای کم. عرضه زیاد به معنی جمع آوری آب های خاکستری و تصفیه و بازچرخانی آن است. تقاضای کم نیز شامل استفاده درست و بهینه از آب است، یعنی بجای استفاده از ۲۰ لیتر جهت استحمام از ۱۰ لیتر استفاده شود. انگلیس پرآب ترین نقطه جهان است. این کشور صنعت خودرو سازی خود را که یکی از صنایعی است که مصرف آب درآن بالا است را به کشورهای دیگر واگذار کرد تا هم از آلودگی زیست محیطی بکاهد و هم مانع از مصرف زیاد آب شود.

 راه‌حل شما برای  نجات دریاچه اورمیه چیست؟

ما راه کوتاه مدت نداریم اما دریاچه  اورمیه مثل آب خوردن قابل احیا هست. من به شما قول می دهم که این دریاچه به راحتی می تواند مثل روز اول پر شود. این کار علاوه بر منابع مالی به همت مضاعف نیازمند هست. ما از زرینه رود آب مصرفی شرب مناطق شهری را تامین میکنیم. ما می توانیم آب انتقالی از آراز را جایگزین آب شرب مصرفی این مناطق کنیم و آب زرینه رود را به دریاچه اورمیه انتقال دهیم. انتقال آب از آراز به دریاچه اورمیه منطقی نیست. همانطورکه قبلا اشاره کردم راه حل دیگر جمع آوری آب های خاکستری و تصفیه آن است . در هر ثانیه ۶ مترمکعب آب وارد تبریز می شود و این رقم کوچکی نیست. اگر ما بتوانیم نصف یا یک سوم آن را با تصفیه مجدد به سمت دریاچه هدایت کنیم و این کاررا از تمامی شهرها انجام دهیم آیا این دریاچه احیا نمی شود؟ با این کار ۱۰۰% دریاچه احیا میشود در عین حال حق آبه دریاچه اورمیه باید داده شود. قدم بعدی اصلاح جاده میانگذر احداثی بررو دریاچه است و سپس بسته شدن تمام چاه های اطراف دریاچه است. البته فرهنگ مردم نیز باید در جهت حفاظت از محیط زیست،زمین و آب تغییر نماید.تمامی این امور نیازمند وجود مسئولین قوی است تا با استفاده از نیروهای متخصص و تئوریسین های قوی این امر محقق شود.
در آخر چه توصیه یا پیشنهادی دارید؟

از خدا برای مردم آرزوی سلامت و برای مدیران مدیریتی راهبردی و نه مدیریت محافطت از پست و مقام خواستارم. همانطور که حضرت آقا گفتند باید مدیریت جهادی داشته باشیم و این به معنی این است که وقت و نیروی خود را صرف خدمت به مردم کنیم و در این امر سهل انگاری نکنیم و سیاه بازی نکینم.