در ماه مبارک رمضان، چگونه درس بخوانیم؟
ماه میهمانی خدا فرا رسیده و بر سفره پر برکت رمضان الکریم میهمان شده ایم اما یکی از مهمترین دغدغه دانشجویان برای فصل امتحانات و داوطلبین کنکور سراسری، یک برنامه مطالعاتی مناسب برای سپری کردن این ماه است.
بدون شک، قرار گرفتن فصل امتحانات و کنکور سراسری در ماه مبارک رمضان، مایه مباهات و برکات فراوان برای دانشجویان و داوطلبین خواهد بود اما رعایت نکات ریزی که میتواند سختیهای جسمی اولیه حاصل از گرفتن روزه را در این فرصت مطالعاتی، آسان کند، خالی از لطف نیست.
نوبت های غذایی ماه رمضان و فاصله ی نسبتاً طولانی سحر تا افطار گروهی از داوطلبان روزه گیر را در ساعات بعدازظهر با مشکل افت قند خون و بعضاً بیحالی مواجه میسازد. گرمای تیر و مرداد ماه نیز گاه این شرایط را تشدید میکنند.
در این شرایط برخی گمان میکنند که ابر و باد و مه و خورشید و فلک دست به دست هم داده اند تا ما نتوانیم کار درسی و مطالعاتی خود را به انجام برسانیم و خوب طبیعی است که ادامه این شرایط یعنی فاصله گرفتن از سایرین. پس چاره چیست؟ یا باید قید درس و کنکور را بزنیم و یا قید روزه و ماه رمضان را. به این گروه از داوطلبان باید گفت: اگر شرایط جدیدی پیش آمده است، درایت و هوشمندی حکم میکند که ما بهترین موقعیتها را در شرایط جدید برای خویش بیابیم و براساس این موقعیتها، وظایفمان را پیش ببریم. رفتار هوشمندانه اقتضا میکند که ساعات مطالعاتی خود را اندکی تغییر دهید و آنگاه ببینید که نه تنها ساعات مطالعاتی شما کاهش پیدا نخواهد کرد، بلکه در کنار ثبات میزان مطالعه میتوان از کیفیت خوبی نیز بهره مند شد.
پیشنهاد این است که بعد از افطار و پس از استراحتی کوتاه، کار درسی را آغاز کنید و با استفاده از یک برنامه ریزی منظم و حساب شده، آن را تا نزدیکیهای ساعت ۱۱ شب ادامه دهید، یازده شب تا سحر بخوابید.بعد از سحری تاساعت دوبعدازظهر درس بخوانید،لازم به ذکراست روزهایی که کلاس دارید ساعت یازده می توانید درس خواندن را به اتمام رسانید. دوش آب گرم و خوردن شیر با ۲ تا ۳ خرما، معجزه میکند.
۱) هنگامی که گرسنه هستید و حوصلهی مطالعه ندارید مقداری استراحت کنید و سپس به سراغ تست یا خلاصههایتان بروید و نگاهی اجمالی به آنها بیندازید.
۲) برنامهریزی را فراموش نکنید. قبل از شروع مطالعه برای خودتان مشخص کنید که قرار است در روزی که پیش رو دارید کدام مباحث را مطالعه کنید. اگر هنگام صبح موفق به اتمام آنها نشدید خود را ملزم کنید که پس از افطار از دیدن برخی سریالهای تلویزیونی خودداری کرده و به جایش برنامهی خود را تمام کنید.
۳) تست زدن، انرژی زیادی از شما نمیگیرد. میتوانید هنگام ضعف کردن تست بزنید.
۴) آیات قرآن کریم حافظهی شما را تقویت میکند؛ بنابراین بهتر است در روز چند آیه از قرآن بخوانید و به خداوند توکل کنید.
۵) درس خواندن را به ساعات اولیهی صبح موکول کنید؛ زیرا در ابتدای روز هنوز گرسنگی به شما غلبه نکرده است. مثلاً پس از سحر بیدار بمانید و درس بخوانید.
۶) در طول روز سعی کنید خیلی از منزل خارج نشوید؛ زیرا گرمای هوا انرژی شما را میکاهد.
۷) به فکر رقابت باشید و تصور کنید در لحظهای که شما به دلایل مختلف از مطالعه دست کشیدید دانشآموزان بسیاری هستند که با وجود شرایط مشابه با شما سختیها را تحمل کرده و با جدیت مطالعه میکنند. روحیهی رقابت سطح انرژی را در شما بالا میبرد.
در آخر به شما یادآوری میکنم که ایام تابستان به خصوص تابستان امسال که با ماه رمضان مصادف است فرصتی بسیار عالی برای سبقت گرفتن از سایرین است. برای گرفتن نتیجهای خوب باید در زمانهایی که سایرین درس خواندن را رها میکنند با دقت بیشتری به سمت آن بروید؛ بنابراین به خود افتخار کنید و این فرصت طلایی را از دست ندهید.
یادتان باشد: تمام اعمال و کارهای شما در ماه مبارک رمضان، رنگ و بوی عبادی دارد، به خصوص آنکه، پیامبر اکرم (ص) فرمودند: محبوبترین شما نزد من آنانی هستند که اوقات خود را به علمآموزی اختصاص میدهند.
اگرچه ماه رمضان فرصت مغتنمی است که در آن زندگی انسان، صورتی برنامه ریزی شده پیدا میکند و در قالب برنامهای الهی، انسان می آموزد و تمرین میکند که چگونه باید براساس برنامه ریزی و نظم، زندگی کند؛ امّا غالباً به جای آموختن از این یکماه و استفاده در یازدهماه دیگر، این یکماه نیز مانند سایر ماهها بدون برنامه و استفاده سپری میشود.
اُفت طبیعی است
گرچه میتوان به گونهای برنامه ریزی کرد که میزان و کیفیّت ساعات مطالعاتی کاهش پیدا نکند؛ امّا واقعیّت این است که اغلب داوطلبان به دلیل مواجهه با برنامه های غیرمتغیّری، با کاهش ساعات مطالعاتی و بعضاً با کاهش کیفیت مطالعاتی روبهرو هستند. باید بدانید ضمن آن که این وضعیّت تقریباً همگانی و فراگیر است، قابل جبران و اصلاح نیز هست.
توقّف ممنوع
بزرگترین اشتباه را کسانی مرتکب میشوند که با نگرانی از کاهش ساعات و یا کیفیت مطالعه، فعالیت درسی خود را متوقف میکنند. این گروه باید بدانند که قطع فعالیت، علاوه بر مختل کردن روند آمادهسازی آنها، شروع مجدد فعالیت درسی را با کندی روبه رو می سازد.
ویژگی منحصر به فرد ماه مبارک رمضان
ماه رمضان سال ۹۵ در روزهایی قرار گرفته که تقریباً طولانی ترین روزهای سال هستند و شبها نیز تقریباً کوتاهترین زمانها را به خود اختصاص میدهند. برنامه ریزی صحیح کمک میکند تا با اندکی جابه جایی در زمانهای آزاد، فرصت مطلوبی برای فعالیت درسی در اختیار قرار بگیرد.
انجام وظیفه
شایعترین عامل افت ساعت و کیفیت مطالعه در ماه رمضان، تلویزیون و پخش سریالهای چندگانه ی آن است. البته اگرچه ظاهراً تلویزیون را عامل افت قلمداد کردیم، ولی باید صراحتاً اعتراف کنیم که عامل این افت، بی برنامگی و بی توجهی داوطلب نسبت به شرایطی است که در آن قرار دارد. واقعیت آن است که تلویزیون یک ابزار است و متولیان این وسیله خود را موظف به پرکردن اوقات روزهدارانی میدانند که پس از افطار، کاری جز نشستن در مقابل جعبهی جادو و چشم دوختن به آن ندارند. پس تهیهکنندگان و سازندگان برنامه ها مشغول عمل کردن به وظیفه ای هستند که برای خویش قائل به انجام آن هستند. حال باید از داوطلب آزمون سراسری پرسید: وظیفه ی تو چیست؟ آیا تو هم باید مقابل تلویزیون بنشینی و به صفحه ی آن چشم بدوزی یا وظیفه ی دیگری را به عهده داری که اگر آن را انجام ندهی، بدون شک کوتاهی کرده ای؟ فکر میکنیم داوطلب جدی آزمون سراسری ترجیح میدهد تا وظیفه ی اصلیاش را انجام دهد و تماشای سریالها و مجموعه های ماه رمضانی تلویزیون را به وقت مناسبتری موکول کند.
ابر و باد و … چه میکنند؟
نوبت های غذایی ماه رمضان و فاصله ی نسبتاً طولانی سحر تا افطار گروهی از داوطلبان روزه گیر را در ساعات بعدازظهر با مشکل افت قند خون و بعضاً بیحالی مواجه میسازد. گرمای تیر و مرداد ماه نیز گاه این شرایط را تشدید میکنند. در این شرایط برخی گمان میکنند که ابر و باد و مه و خورشید و فلک دست به دست هم داده اند تا ما نتوانیم کار درسی و مطالعاتی خود را به انجام برسانیم و خوب طبیعی است که ادامه ی این شرایط یعنی فاصله گرفتن از سایرین. پس چاره چیست؟ یا باید قید درس و کنکور را بزنیم و یا قید روزه و ماه رمضان را. به این گروه از داوطلبان باید گفت:اگر شرایط جدیدی پیش آمده است، درایت و هوشمندی حکم میکند که ما بهترین موقعیتها را در شرایط جدید برای خویش بیابیم و براساس این موقعیتها، وظایفمان را پیش ببریم. رفتار هوشمندانه اقتضا میکند که ساعات مطالعاتی خود را اندکی تغییر دهید و آنگاه ببینید که نه تنها ساعات مطالعاتی شما کاهش پیدا نخواهد کرد، بلکه در کنار ثبات میزان مطالعه میتوان از کیفیت خوبی نیز بهره مند شد. پیشنهاد ما این است که بعد از افطار و پس از استراحتی کوتاه، کار درسی را آغاز کنید و با استفاده از یک برنامه ریزی منظم و حساب شده، آن را تا نزدیکیهای ساعت ۱۱ روز بعد ادامه دهید و پس از آن بخوابید.